Instytut Geodezji

ESA wyróżnia olsztyńską uczelnię

Sto tysięcy euro na badania jonosfery otrzymał Zespół Naukowy Zaawansowanych Metod Precyzyjnego Pozycjonowania na Wydziale Geodezji i Gospodarki Przestrzennej. Dzięki nim poprawi się precyzyjne pozycjonowanie.

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) 24 października podpisała kontrakty z polskimi firmami i instytucjami naukowo-badawczymi w pierwszym konkursie ESA dla polskiego sektora kosmicznego. Wśród nich znalazł się Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. Wniosek złożony przez UWM Precyzyjne modelowanie jonosfery dla poprawy pozycjonowania GNSS na obszarze Polski (Precise Ionospheric Modelling For Improved GNSS Positioning in Poland) uzyskał najwyższą ocenę w całym konkursie. Wartość kontraktu wynosi 100 000 euro, a badania będą prowadzone 12 miesięcy. Umowę z ESA w imieniu UWM podpisał prof. Jerzy Jaroszewski - prorektor do spraw nauki.

Projekt będzie realizować zespół naukowy Zaawansowanych Metod Precyzyjnego Pozycjonowania na Wydziale Geodezji i Gospodarki Przestrzennej. Jego kierownikiem jest prof. Paweł Wielgosz. Podwykonawcami w projekcie są Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu i Politechnika w Barcelonie. Wartość kontraktu wynosi 100 000 Euro, a badania będą prowadzone przez 12 miesięcy.

- Zakontraktowane badania dotyczą wykorzystania informacji o średnioskalowych zaburzeniach jonosfery w modelu jonosfery opracowanym w Instytucie Geodezji (przez dr inż. Annę Krypiak-Gregorczyk), a następnie wykorzystania uaktualnionego modelu do poprawy precyzyjnego pozycjonowania i nawigacji – wyjaśnia prof. Paweł Wielgosz.

Średnioskalowe zaburzenia jonosfery (Medium Scale Traveling Ionospheric Disturbances - MSTID) są zakłóceniami rozprzestrzeniającymi się w postaci fali z prędkością od 50 do 300 m/s. Kierunek i czas występowania MSTID zależą od pory roku, a na naszych szerokościach geograficznych najczęściej występują w okresie zimowym. Zjawiska te są wywoływane przez atmosferyczne fale grawitacyjne i powodują znaczące pogorszenie dokładności precyzyjnego pozycjonowania satelitarnego.

Wyniki projektu znajdą zastosowanie przede wszystkim w geodezji oraz nawigacji samochodów, maszyn rolniczych i drogowych, samolotów, etc. Co ciekawe, poprawa dokładności opracowania obserwacji satelitarnych powinna pozwolić na lepsze wyznaczania parametrów troposfery (np. zawartość pary wodnej w atmosferze), a w efekcie na poprawę prognoz pogody. Od tego roku uczestniczymy w takich badaniach w ramach akcji COST ES1206.

Europejska Agencja Kosmiczna podpisała kontrakty z siedmioma podmiotami, które złożyły najwyżej ocenione wnioski. Dzięki umowom zrealizowane będą, wybrane przez ESA, projekty polskich podmiotów z sektora kosmicznego. Wysokość dofinansowania wszystkich projektów z pierwszego konkursu to ok. 6 mln euro (pierwsza część składki członkowskiej naszego kraju w ESA).

Europejska Agencja Kosmiczna (European Space Agency, ESA) powstała w 1975 r. w Paryżu. To organizacja międzynarodowa, której celem jest realizacja europejskiego programu badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej. W lipcu 2012 roku Rada ESA jednomyślnie zaakceptowała przystąpienie Polski do Agencji. Przez pierwsze pięć lat naszego członkostwa w ESA 45 proc. opłacanej przez nas rocznej składki (ok. 20 mln euro) będzie wracało do Polski jako dofinansowanie projektów realizowanych przez nasze firmy i instytucje naukowe.

Źródło: www.uwm.edu.pl/egazeta/esa-wyroznia-olsztynska-uczelnie

Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia naukowe

Prof. Wiśniewski ukończył studia w 1976 roku na Wydziale Geodezji i Urządzeń Rolnych Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie (obecna nazwa: Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego). Także na tym wydziale w 1980 roku uzyskał stopień doktora po odbyciu stażu naukowego w Instytucie Geodezji Fizycznej Uniwersytetu Technicznego w Graz-Austria. Stopień doktora habilitowanego nadała mu natomiast w 1987 roku Rada Wydziału Geodezji Górniczej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Tytuł naukowy profesora otrzymał w 1992 roku. Od 1976 roku pracuje w Instytucie Geodezji (od 1995 roku na stanowisku profesora zwyczajnego). W latach 2000 -2009 był dyrektorem tego Instytutu, a wcześniej, od 1988 roku, zastępcą dyrektora ds. naukowych.

Prof. Wiśniewski prowadzi badania naukowe w zakresie metod obliczeń geodezyjnych, w tym głównie metod estymacji parametrów w układach obserwacyjnych oraz metod statystycznej analizy wyników pomiarów. Jest autorem wielu publikacji zamieszczonych w czasopismach naukowych o najwyższym prestiżu międzynarodowym (Journal of Geodesy, Journal of Surveying Engineering-American Society of Civil Engineers, Manuscripta Geodaetica, Bollettino di Geodezja e Scienze Affini, Geodesy and Cartography), a także był wielokrotnie recenzentem artykułów do tych czasopism. Jego prace są znane w środowisku międzynarodowym i cytowane. Prof. Wiśniewski jest ponadto autorem 3 podręczników akademickich, jednego skryptu oraz dwóch oryginalnych monografii naukowych zawierających teoretyczne koncepcje opracowania obserwacji nawigacyjnych. Był kierownikiem czterech grantów finansowanych przez Komitet Badań Naukowych i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1991-1994, 1994-1997, 1997-2000, 2007-2010) oraz głównym wykonawcą w kilku innych projektach badawczych.

Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. dr hab. Zbigniew Wiśniewski uzyskał za opracowanie oryginalnej teorii M_split estymacji, przedstawionej w cyklu monotematycznych publikacji:

Wiśniewski Z. 2009. Estimation of parameters in a split functional model of geodetic observations (M_split estimation). Journal of Geodesy, No 83, str. 105-120.
Wiśniewski Z. 2009. M_split estimation. Part I: Theoretical foundation. Geodesy and Cartography, Vol. 58, No 1, str. 3-21.
Wiśniewski Z. 2009, M_split estimation. Part II: Squared M_split estimation. Numerical examples. Geodesy and Cartography, Vol. 58, No 1, str. 23-48.
Wiśniewski Z. 2010. M_split(q)estimation: estimation of parameters in a multi split functional model of geodetic observations. Journal of Geodesy, No 84, str. 355-372.

Opracowana teoria jest poważnym uogólnieniem M-estymacji stosowanej w wielu zagadnieniach technicznych, w tym także do opracowania obserwacji geodezyjnych. Jest także szczególnego rodzaju rozwinięciem metody największej wiarygodności oraz metody najmniejszych kwadratów.